Schamberger (Schamberg, Šamberg, Šamberk), František X. (Ferdinand František) (1838-1904), Schauspieler und Schriftsteller

Schamberger (Schamberg, Šamberg, Šamberk) František X. (Ferdinand František), Schauspieler und Bühnenschriftsteller. * Prag, 21. 4. 1838; † Prag, 25. 12. 1904. Ab 1866 Gatte der Folgenden; debut. 1854 am Prager Ständetheater, spielte 1855 in Štanderas – von J. K. Tyl geleiteter - Theatertruppe, 1856–59 an dt. Theatern in Teplitz (Teplice), Kaschau (Košice) und Olmütz (Olomouc), dann ständig in Prag, ab 1860 als Mitgl. des Ständetheaters, ab 1862 des Interimstheaters, 1881–1901 des Nationaltheaters, an dem er 1878–82 auch als Regisseur tätig war. S., einer der bedeutendsten tschech. Komiker seiner Zeit – er verkörperte mehrere hundert Rollen -, verfaßte auch beliebte, sowohl von Nestroy (s. d.) als auch von E. Scribe geprägte Lustspiele und Volksstücke mit aktuellen Themen aus Prag und dem tschech. Kleinstadtmilieu. Seine größten Erfolge feierte er in Stücken von E. Augier, A. Bisson, Dumas fils, Gogol, Kotzebue, Molière, Nestroy, Offenbach, Scribe, Shakespeare und bes. Sardou.

W. (Erstaufl.): Blázinec v prvním poschodí (Das Narrenhaus im ersten Stock) ( = Divadelní bibl. 82), 1868, auch slowen.; Sedmašedesátníci (Die Siebenundsechziger) ( = Výbor spisů dramatických 14), 1871; Rodinná vojna (Der Familienkrieg) ( = Sbírka spisů dramatických 11), 1882; Jedenácté přikázání (Das elfte Gebot) ( = Divadelní knihovna 1), 1882; J. K. Tyl ( = Divadelní svčt 4), 1882; Podskalák, 1882; Palackého třída 27 (Palackýstraße 27), 1884; K. Havlíček Borovský, 1884; Kulatý svět (Die runde Welt), 1889 ( = Ochotnické divadlo 50). 1889; Divadelní hry F. F. Š. (F. F. Š.s Theaterstücke), 12 Bde., 1895–1909 (tw. in mehreren Aufl.); etc.
L.: (J. Neruda), in: Humoristické listy vom 11. 2. 1882, Neudruck, in: J. Neruda, Podobizny 2. 1952. S. 20 ff.; J. L. Turnovský, ín: Zlatá Praha 6, 1889, S. 272 ff.; R. J. Kranbauer, in: Máj 3, 1904/05, S. 266 ff.; F. A. ‘Šubert, in: Osvěta 35, 1905, Tl. 1, S. 154 ff.; B. Hlaváč, in: Dnešek 1, 1930/31, S. 145 ff., 181 ff.; J. Vodák, in: České slovo vom 21. 4. 1938, Neudruck, in: J. Vodák, Cestou, 1946, S. 227 ff.; Masaryk; Otto; Wurzbach; G. Toužil, Paměti F. F. S. a hrst vzpomínek, 1906; L. Novák, Stará garda Národního divadla, 1937, S. 179 ff.; K. Engelmüller, Z letopisůčeského divadelnictví 2, 1947, S. 72 ff.; Dějiny české literatury, red. von M. Pohor.ský, 3, 1961, s. Reg.; Slovník českých spisovatelů, 1964; Dějiny českého divadla, red. von F. Černý und L. Klosová, 3, 1977, s. Reg.; O. Roubínek, F. F. Š., 1985 (mit Werks- und Rollenverzeichnis).
(J. Opelík)  
PUBLIKATION: ÖBL 1815-1950, Bd. 10 (Lfg. 46, 1990), S. 36
Bd. <==> | |<1  <=−10<=  S. 1 =>+10=>
Bd. <==> | |<1  <=−10<=  S. 1 =>+10=>