Škarvan, Albert (Bela Adalbert) (1869-1926), Schriftsteller, Übersetzer und Mediziner

Škarvan Albert (Bela Adalbert), Schriftsteller, Übersetzer und Mediziner. Geb. Turdossin, Ungarn (Tvrdošín, Slowakei), 31. 1. 1869; gest. Liptovský Hrádok, Tschechoslowakei (Slowakei), 29. 3. 1926; röm.- kath. – Š. stud. Med. an den Univ. Budapest (1886–87), Prag (1887–91) und Innsbruck (ab 1891); 1894 Dr. med. Danach Militärarzt in Kaschau (Košice), lehnte er 1895 den Militärdienst aus Gewissensgründen ab, weshalb er degradiert und zu vier Monaten Haftstrafe verurteilt wurde. Auch das Doktordiplom wurde ihm entzogen. Bereits während seiner Stud.zeit in Prag litt Š. unter psych. Problemen, die er damals durch das Lesen russ. Literatur, v. a. durch das Werk Tolstois, überwinden konnte. I. d. F.hatte Š. enge Kontakte zu Tolstoi und war 1896 dessen Gast in Jasnaja Poljana (Rußland), Moskau und St. Petersburg. Aus polit. Gründen aus Rußland ausgewiesen, lebte Š. 1897/98 in England, übersiedelte jedoch aus gesundheitl. Gründen 1898 in die Schweiz, wo er bis 1910 in der Umgebung von Locarno und Genf als Arzt wirkte. 1909 vom K. begnadigt, kehrte er 1910 in die Slowakei zurück und war als Arzt in Alsóterény (Terany) und Frauenmarkt (Bátovce) tätig. 1915 mußte er sich aus polit. Gründen in Erlau (Eger) und Verpelét aufhalten, ab 1919 war er Bez.arzt in Liptovský Hrádok. Š. ist in erster Linie als Vermittler russ. Literatur in die Slowakei wichtig, seine 1904 für das „Literárny archív“ verfaßte Publ. „Slováci“, wurde von Tolstoi persönl. rezensiert, erschien aber erst 1969. Weiters übers. Š. Werke von Puschkin, Gorki, Turgenjew, Tschechow, Maupassant, ins Slowak., Ung. und Dt., sowie von Masaryk (s. d.) ins Russ. Sein Leben wurde mehrmals in dramat. und literar. Werken bearb.

W. (auch s. u. Rizner und Slovenský biografický slovník): Moj otkaz ot vojennoj služby. Zapiski vojennago vrača, 1898; Fundamento de Esperanto Slovaka Eldono. Základy medzinárodnej reči Esperanto od dr. Zammenhofa, 1907, 2. Aufl. 1913 (gem. mit N. P. Evstifjev); Zápisky vojenského lekára, 1920, 2. Aufl., ed. R. Chmel, 1991; Vlastný životopis, in: Prúdy 10, 1926, H. 7; Moja premena, in: Biografické štúdie, ed. M. Eliáš, 4, 1973; Nachlaß Matica slovenská, Martin, Slowakei. – Übers.: L. N. Tolstoj, Vzkriesenie, 1899; L. N. Tolstoj, Otroctvo našej doby a Kde východ?, 1901; Für alle Tage. Ein Lebensbuch von L. Tolstoj, 2 Bde., 1906–07 (gem. mit E. H. Schmitt); L. N. Tolstoj, Brief an einen Hindu, 1910; etc.
L.: Rizner (m. W.); S. Búľovský, in: Slovenské pohľady 42, 1926, H. 4, S. 235ff.; L. Nádaši-Jégé, ebd., H. 9, S. 568ff.; Slovenský náučný slovník 3, 1932; A. Mráz, Z ruskej literatúry a jej ohlasov u Slovákov, 1955, S. 150ff.; M. Eliáš, in: Biografické štúdie 4, 1973, S. 77ff.; Život je zápas. Vnútorná biografia A. Š., ed. R. Chmel, 1977; Inventár rukopisov Literárneho archívu MS, 1978, S. 191ff.; Enc. Slovenska 5, 1981; Enc. slovenských spisovateľov 2, 1984; P. Brock, Freedom from war ... 1814– 1914, 1991, S. 230ff.; Slovenský biografický slovník 5, 1992 (m. L.); Die Matrikel der Univ. Innsbruck, Abt.:Med. Fak., bearb. P. Goller, 1, 1995, S. 175; P. Brock, in: Tolstoy Studies Journal 13, 2001, S. 1ff.; Life in an Austro-Hungarian military prison ..., ed. P. Brock, 2002.
(I. Chalupecký)  
PUBLIKATION: ÖBL 1815-1950, Bd. 12 (Lfg. 57, 2004), S. 319
Bd. <==> | |<1  <=−10<=  S. 1 =>+10=>
Bd. <==> | |<1  <=−10<=  S. 1 =>+10=>