Szöllős(s)y Szabó, Lajos (1803–1882), Tänzer, Choreograph und Pädagoge

Szöllős(s)y Szabó (Szabó) Lajos, Tänzer, Choreograph und Pädagoge. Geb. Kézdiszentlélek, Siebenbürgen (Sânzieni, RO), 11. 2. 1803; gest. Budapest (H), 12. 5. 1882. Vater von Piroska S. S. (geb. 1845; gest. Ende des 19. Jh.) und Róza S. S. (s. u.). – S. schlug 1827 eine Laufbahn als Schauspieler ein, sein Interesse wandte sich jedoch zunehmend dem Bühnentanz zu. 1833 wurde er am Ofener Burgtheater als Tänzer engag., wo er 1834–36 gem. mit Ferenc Kaczér auch als Leiter der Tanzschule tätig war. Sein erstes Ballettstück, „A haramiabanda“ (Musik: Josef Heinisch), wurde 1834 uraufgef. 1840–41 entstand in Anlehnung an den französ. Kontratanz seine Choreographie „Körmagyar“. 1844 ging S. nach Siebenbürgen, wirkte dort als Tanzlehrer und befasste sich mit den Volkstänzen der Szekler. Nach seiner Rückkehr trat er 1847 auch am Ung. Nationaltheater auf, 1848–49 kämpfte er in der Armee der Revolution. In den folgenden Jahren zog er sich in die Prov. zurück und widmete sich ausschließl. der tänzer. Ausbildung seiner Töchter. Erst ab den 1850er-Jahren nahm S. erneut seine Tätigkeit als Tanzlehrer auf, 1861 wurde seine letzte große Choreographie, „Vasmegyei csárdás“, am Ofener Volkstheater uraufgef. und dank seiner Töchter zu einem durchschlagenden Erfolg. In den 1870er-Jahren unterrichtete er in Miskolc. S., der sowohl als Tänzer und Tanzpädagoge als auch durch seine Choreographien viel für die Erschließung und Würdigung ung. Nationaltänze tat, starb in völliger Vergessenheit in einem Budapester Armenhaus. Seine ältere Tochter, die Tänzerin und Schauspielerin Róza S. S. (Szabó), ab 1863 verheiratete Niczky Kálmánné (geb. Neumarkt, Siebenbürgen / Târgu Mureș, RO, März 1841; gest. Rákospalota / Budapest, H, 26. 9. 1875), trat anfangs gem. mit ihrer Schwester Piroska als Tänzerin auf kleineren Prov.bühnen in Ungarn auf. Landesweite Popularität erlangten beide nach der Auff. des von ihrem Vater choreographierten „Vasmegyei csárdás“ 1861. Róza S. wurde i. d. F. als Naive an das Ofener Volkstheater engag., 1862–63 spielte sie in Klausenburg (Cluj-Napoca), ab 1864 bis zu ihrem Tod war sie Mitgl. des Ung. Nationaltheaters.

Weitere W.: Első Magyar Társas Táncz, 1842 (gem. m. M. Rózsavölgyi); A körtáncz, mellyet S. L. … minden tánczrész könynyen felfogható rajzolatával és magyarázatával terjedelmesen előadta K. L., 1845 (gem. m. L. Kilányi). – Choreographien: s. Új magyar életrajzi lex.
L. (auch zu Róza S. S.): Szinnyei; Magyar színművészeti lex. 3–4, 1931; E. Kaposi, in: Táncművészet 5, 1955, S. 154f.; R. Vályi, A magyar balett történetéből, 1956; E. Kaposi, in: Tánctudományi Tanulmányok, 1978/79, S. 145ff.; dies., in: Táncművészet 13, 1982, Nr. 5, S. 31ff.; Magyar színháztörténet 1, ed. Gy. Székely – F. Kerényi, 1990, s. Reg.; Magyar színházművészeti lex., 1994; E. Kaposi, in: Táncművészet 34, 2003, Nr. 1, S. 36f.; Új magyar életrajzi lex. 6, 2007 (m. W.).
(Á. Z. Bernád)  
PUBLIKATION: ÖBL 1815-1950, Bd. 14 (Lfg. 64, 2013), S. 167f.
Bd. <==> | |<1  <=−10<=  S. 1 =>+10=>
Bd. <==> | |<1  <=−10<=  S. 1 =>+10=>